انفعال آمریکا در مقابل تصمیم قاطعانه و بموقع ایران

به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، به دنبال عدم اجرای تعهدات بانکی و نفتی کشور‌های ۴+۱ در قبال ایران، و به دنبال آن پایان مهلت ۶۰ روزه از سوی ایران برای عمل به تعهدات کشور‌های اروپایی در برجام ایران وارد گام دوم اقدامات خود شده است. براساس گام دوم، جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. محسن پاک آیین دیپلمات سابق و سفیر اسبق ایران در آذربایجان در یادداشتی با عنوان «اروپا و یک فرصت شصت روزه دیگر» در خصوص آغازگام دوم ایران و اقدام منفعلانه آمریکا مبنی بر برگزاری جلسه شورای حکام و رویکردی که اروپا باید اجرایی کند نوشته است: همانگونه که پیش بینی می‌شد در پی پایان یافتن مهلت شصت روزه ایران به کشور‌های اروپایی، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در تاریخ شانزده تیرماه اعلام کردند ایران به محدودیت های مشخص‌شده در برجام درباره تحدید سطح غنی‌سازی پایبند نخواهد بود. در این رابطه ملاحظات زیر قابل توجه است. تصمیم قاطعانه و بموقع ایران، به عنوان یک اقدام منطقی برای احقاق حقوق مردم ایران، براساس ماده ۳۶توافق هسته‌ای اتخاذ شده است. این ماده به ایران این حق را می‌دهد که اگر طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای به تعهدات خود عمل نکردند؛ ایران می‌تواند تعهدات خود را کاهش دهد. در مقطع فعلی کشور‌های اروپائی باید بدون برخورد احساسی و شتابزده به نقد رویکرد خود در یکسال پرداخته و در صدد اصلاح عملکرد خود باشند. کشور‌های اروپا در طول این مدت فرصت داشتند تا ثابت کنند به تعهد‌های خود پایبند هستند. عملکرد صحیح آن‌ها می‌توانست بی‌اعتمادی ایران به اروپا را کاهش دهد که متاسفانه روند تصمیم‌ها و حرکت‌های آن‌ها این امکان را فراهم نیاورد. طی یکسال گذشته بار‌ها شاهد بودیم که اروپا همان رویه آمریکا را در پیش گرفته و با ادبیات نرم سعی داشت ایران را از حقوق خود محروم سازد. اروپا به خوبی می‌داند که ایران نیازمند استفاده از مزایای برجام است و خواسته‌های ما یعنی بهره گیری از مزایای اقتصادی باید عملی شود. اگر کشور‌های عضو توافق هسته‌ای برای تامین خواسته‌های ایران اقدام عملی انجام ندهند روند کاهش تعهدات ما ادامه می‌یابد و حفظ برجام بسیار دشوار خواهد شد. اروپا باید فراموش نکند که بدعهدی‌های طرف مقابل باعث شده تا وضعیت فعلی به وجود آید. کشور‌های اروپائی به بهانه اینکه بانک‌ها و خریداران نفت ایران، نهاد‌های خصوصی هستند، سعی دارند ناتوانی خود را توجیه کنند. این بهانه قابل پذیرش نیست و اروپا در صورت داشتن اراده سیاسی می‌تواند روش‌های عملی را ابداع کرده و بر روی عملیاتی کردن همه جانبه اینستکس، تا مرحله معاملات نفتی متمرکز شده و به مرحله اجرا برساند. اروپا به لحاظ سیاسی و فنی ظرفیت انجام چنین اقداماتی را دارد. درخواست آمریکا از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای برگزاری جلشه شورای حکام یک اقدام تبلیغاتی و از روی انفعال است. آمریکا که خود از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده، از یک نهاد بین‌المللی که تا به امروز اجرای تعهدات ایران را تایید کرده، درخواست می‌کند تا علیه ایران نشست اضطراری تشکیل دهد. این درخواست در چارچوب رویکرد‌های یکجانبه گرایانه آمریکاست و کشور‌های متمایل به چندجانبه گرائی از جمله کشور‌های اروپائی باید در مقابل رفتار‌های تحکم آمیز واشنگتن بایستند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز باید تلاش کند تا از این آزمون مهم، سربلند خارج شده و منطبق با موازین حقوقی عمل نماید. البته نتیجه جلسه شورای حکام هرچه باشد؛ تصمیم ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود در صورت عدم توفیق اروپا در شصت روز آینده، عملی خواهد شد. نکته آخر اینکه اروپا اگر طالب امنیت و ثبات در اروپا و غرب آسیاست باید از این فرصت شصت روزه نهایت استفاده را برای رفع نواقص مالی و عادی سازی اجرای برجام بنماید و با شناخت ترفند‌های یکجانبه گرایانه آمریکا و پرهیز از گره زدن منافع خود با این کشور، استقلال خود را نشان دهد.

درخواست انفعالی واشنگتن برای تشکیل جلسه شورای حکام

یک کارشناس مسائل سیاست خارجی با اشاره به درخواست واشنگتن برای تشکیل جلسه شورای حکام علیه ایران گفت: نتیجه جلسه شورای حکام هرچه باشد؛ تصمیم ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود که دربیانیه شورای عالی امنیت ملی مطرح و در نامه رئیس‌جمهور به کشورهای باقی مانده در برجام اعلام شده، قاطع است و ما امروز در تاریخ ۱۶ تیرماه گام بعدی را برخواهیم داشت.

محسن پاک‌آیین در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، در واکنش به درخواست آمریکا برای تشکیل جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران و در پاسخ به این سوال که این اقدام تا چه میزان می‌تواند تهران را برای ورود به مرحله دوم روند کاهش تعهدات برجامی تحت فشار قرار دهد، گفت: معتقد هستم درخواست آمریکا از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک اقدام انفعالی است چرا که ایالات متحده‌ای که خودش از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده است حالا از یک نهاد بین‌المللی که تا به امروز اجرای تعهدات ایران را تایید کرده، درخواست می‌کند تا علیه ایران نشست اضطراری تشکیل دهد.  

وی ادامه داد: در عین حال این درخواست واشنگتن اقدامی زورگویانه و در چهارچوب سیاست‌های یکجانبه آقای ترامپ است که فکر می‌کند می‌تواند نظرات خود را به دنیا تحمیل کند.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: در این مقطع به اعتقاد بنده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در معرض یک آزمون مهم قرار گرفته است؛ آژانس باید نشان دهد آیا در مقابل زورگویی آمریکا تسلیم شده و از مقررات بین‌المللی عدول می‌کند یا اینکه بطور مستقل عمل کرده و از تعهدات ایران حمایت خواهد کرد.

وی ادامه داد: البته نتیجه جلسه شورای حکام هرچه باشد؛ تصمیم ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود که دربیانیه شورای عالی امنیت ملی مطرح و در نامه رئیس‌جمهور به کشورهای باقی مانده در برجام اعلام شده، قاطع است و ما امروز در تاریخ ۱۶ تیرماه گام بعدی را برخواهیم داشت.

سفیر پیشین ایران در آذربایجان افزود: تصمیم ما یک اقدام منطقی برای احقاق حقوقی است که برجام در بند ۳۶ خود به اعطا کرده که اگر طرف‌های دیگر توافق هسته‌ای به تعهدات خود عمل نکردند؛ ما هم بتوانیم به همان میزان تعهدهای خود را کاهش دهیم. ما در اصل در تلاش هستیم تا توافق هسته‌ای را حفظ کنیم. در نتیجه بنده اعتقاد دارم تهدیدهای آمریکا و اقدامات اروپا هرچه باشد ما را از ادامه مسیر منصرف نخواهد کرد. 

پاک‌آیین همچنین در خصوص مواضع احتمالی اروپا در جلسه شورای حکام گفت: اروپایی‌ها در طول یک سال گذشته فرصت‌های زیادی داشتند تا ثابت کنند به تعهدهای خود پایبند هستند و در واقع این نگاه بی‌اعتمادی که نسبت آنها به وجود آمده را تصحیح کنند؛ اما متاسفانه روند تصمیم‌ها و حرکت‌های آنها به نحوی بود که بارها شاهد بودیم اروپا هم با ادبیات دیگری همسو با مواضع ایالات متحده حرکت می‌کند.  

وی ادامه داد: اروپا احتمالا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز موضع محتاطانه و محافظه‌کارانه خود را حفظ خواهد کرد که البته این مساله به این معنا نیست که حامی ایران باشند و بخواهد از مواضع ایران دفاع کند. باید بدانیم که اجرای تعهدهای برجامی به نفع همه کشورهای جهان است 

این دیپلمات پیشین کشورمان در خصوص اقدامات ایران در این برهه زمانی تا تشکیل جلسه شورای حکام نیز گفت: بالاخره در این مرحله ما هم در در آژانس سفیر داریم و کشورهای دیگر مانند چین و روسیه نیز همراه ما رایزنی‌هایی را انجام خواهند داد. ما باید بر این موضوع تاکید داشته باشیم که کاهش تعهدهای ما نقض برجام نبوده و به هیچ عنوان نیز به دنبال دستیابی به بمب اتم نیستیم.