4 bölümde Türkiye ve Osmanlıcılık

İran'ın eski Bakü Büyükelçisi Muhsin Pakayin, Fars'a sunduğu özel notta şunları yazdı: Erdoğan ve Türkiye Dışişleri Bakanı Fidan'ın, tarihin çarpıtılmasıyla birlikte neo-Osmanlıcılık yolunda ilerleme iddiaları ulaşılması mümkün olmayan bir hayalden başka bir şey değil.

Türkiye, Kıbrıs'ın iç işlerine karışmak veya Suriye'nin bazı kısımlarını işgal etmek gibi iddialı bölgesel iddialarını, Osmanlı hükümetini yeniden kurma ve "neo-Osmanlı" bir sistem yaratma bağlamında meşrulaştırıyor. "Kuzey-Osmanlı" sistemi yaratma hayalinin savunucuları, Türkiye'nin İslam dünyası, Kuzey Afrika ve Arap ülkelerindeki nüfuzunun yeniden tesis edilmesi gerektiğine, bu şekilde toprak işgalinin veya teröre destek verilmesinin caiz olduğuna inanıyorlar.
Bu not, Osmanlı hanedanına yönelik ciddi eleştirilere girmeden, yalnızca Türkiye'nin "yeni Osmanlıcılık" yaklaşımını 4 bölümde inceliyor.

1. Bölüm - İran Selçuklu Hanedanı'nın varisi Osmanlı İmparatorluğu
Osman I veya Osman bin Ertuğrul bin Süleyman Şah, MS 1299'da Osmanlı İmparatorluğu'nu kurdu. Osmanlı hanedanının kurucusunun babası ve I. Alaaddin Kikbad'ın ordusunun komutanı olan Ertuğrul, 11. Selçuklu padişahıydı (H. 634-616). Selçuklu hanedanı, MS 1037'den 1194'e kadar Büyük İran, Orta Asya, Kafkaslar ve Anadolu'yu (bugünkü Türkiye) yöneten bir Türk ve Sünni İran imparatorluğuydu.
Selçukluların etki alanı 3.900.000 kilometre karelik alanıyla Ahamenişler'in yıkılmasından sonraki en büyük İran imparatorluğu olmuş ve bu hanedan hem İslam dünyasını yeniden birleştirmekle kalmamış, hem de İran kültüründen güçlü bir şekilde etkilenerek İran-Türk kültürleri arasında bağ oluşmasında önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca bu hanedan, İran kültürünün Anadolu platosuna taşınmasına neden olmuş ve Fars dilinin Arap dilinden kültürel bağımsızlığını geliştirmiştir. Ancak Osmanlı hanedanının kurucusunun babası olan Ertuğrul, I. Aladdin Kiqbad tarafından Bizans Haçlılarına (Doğu Roma) karşı yapılan savaşta gösterdiği cesaret nedeniyle Söğüt (bugünkü Türkiye'de bir şehir) bölgelerini yönetmek üzere atandı.
Selçuklu Sultanı da ona bugünkü Ankara yakınındaki Qerçadağ şehrini hediye etti. Ertuğrul, yaşlılığında Sugot şehrinde komuta bölgesini oğlu Osman Bey'e devretti. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk padişahı Osman Bey'in iktidara gelmesiyle 14. yüzyılın başlarında Söğüt şehri bu hanedanın ilk başkenti seçildi. Sonuç olarak İranlı ve İranlı olmayan tarihçilerin çoğu, Osmanlı İmparatorluğu'nun aslında Selçuklu Pers İmparatorluğu'nun mirasçısı olduğu ve bugün Türkiye ile hiçbir ilgisinin olmadığı konusunda hemfikirdir.

İkinci bölüm - Osmanlı İmparatorluğu laikliğin değil İslam'ın savunucusu
Ertuğrul'un vefatı ve Söğüt şehrinde defin töreninin ardından 1299 yılında İran asıllı oğlu Osman Bey, Selçuklu devletinin zayıflamasına paralel olarak bu hükümetten bağımsızlığını ilan ederek Kuzeybatı Anadolu'da nüfuzu altındaki krallıkları geliştirip Osmanlı hanedanını kurmuştur.
Yavaş yavaş imparatorluk haline gelen bu hanedan, 14. ve 20. yüzyıllar arasında Güneydoğu Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Afrika'nın büyük bir kısmına hakim oldu. 1453 yılında Osmanlılar, Bizans İmparatorluğu'nu topraklarına katmış ve Sultan Muhammed Fatih'in Konstantinopolis'i fethetmesiyle bu şehir, İslam şehri anlamına gelen İslambul adını almış ve Osmanlı başkenti olmuştur. Hıristiyanlığın merkezi olan Konstantinopolis'in fethi, İslam'ın başlangıcından itibaren Müslümanların hayallerinden biriydi ve Osmanlı döneminde fethedilen topraklarda İslam kültür ve medeniyetinin yayılması başladı.
Bu dönemde pek çok cami ve İslami yapı inşa edilmiş, Hıristiyanlar ve Yahudiler İslam hanedanının yönetimi altında güzel bir yaşam sürmüşlerdir. İslambul'un coğrafi konumu nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu altı asır boyunca üç kıta arasında köprü olmuş ve Akdeniz'in birçok bölgesini kontrol edebilmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya ile birleşmiş ve bu savaşta alınan yenilgi bu imparatorluğun topraklarının işgal edilmesine yol açmıştır. Sonunda galip gelen güçler, Sykes-Picot anlaşmasına göre Orta Doğu'daki Osmanlı topraklarını bölüştüler ve Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasının ardından, Anadolu Türkçesi konuşanların isyanı, yaklaşık yüz yıl önce 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına da yol açtı.
Üçüncü bölüm - Osmanlı yönetim tarzına ve ideolojisine karşı Atatürk
Daha sonra Atatürk olarak anılan Mustafa Kamal, 1888 yılında Türkiye'de değil, Yunanistan'ın Selanik kentinde doğdu. İktidara geldikten sonra Türklerin ve Osmanlı İmparatorluğunun geçmiş tarihine ilişkin her şey geçerliliğini yitirmiş ve okul müfredatlarından çıkarılmıştır.
Atatürk, İslamlaşmayı ve laikliği teşvik etmeyi gündeme getirdi, "Hilafet" sistemini kaldırdı, şeriat yargı sistemini kaldırdı ve tüm dini okulları, yani 18.000 öğrencisi olan yaklaşık 479 dini eğitim kurumunu kapattı. Latin alfabesini Türkçe harflerle değiştirmiş, ezan ve ezanların Türkçe okunmasını emretmiş, başörtüsünün keşfedilmesinden sorumlu olmuş, kumarhaneleri ve içki dükkanlarını yaygınlaştırmış, Türk yargısında şeriat sistemi yerine İsveç hukuk sistemini yaygınlaştırmış, halka batılı kıyafet giymeyi zorunlu hale getirmiş ve Osmanlı hükümet tarzına ve ideolojisine tamamen aykırı davranmıştır.

4. Bölüm - Bugünün Türkiye'sinin Osmanlı İmparatorluğu ile hiçbir geçmişi yoktur
Osmanlı hanedanı, İran hanedanının kalbinden doğmuştur ve kurucusu İran asıllı bir Türk'tür. Bu hanedanın kuruluş amacı, başta Bizans olmak üzere Avrupa ülkelerinin israfına karşı koymak ve Hıristiyan topraklarında İslam'ı yaymaktı. Bugün Türkiye, Batı'nın müttefiki, NATO üyesi, laikliğin savunucusu, İslam dünyasının ilk tehlikesi olan İsrail'in dostu ve terör gruplarının desteğiyle Müslüman ülke Suriye'nin işgalcisidir.
Osmanlı Halifeliği, amacını Avrupa ülkelerine karşı güç ve Avrupa kıtasında nüfuz sahibi olmak olarak görürken, Avrupa Birliği'ne üye olmayı arzulayan Türkiye, değerlerini Avrupa standartlarına uyarlamaya çalışıyor.
Türkiye henüz 100 yaşında olmasına rağmen kendisini Türklerin dünyadaki temsilcisi ve ağabeyi olarak görüyor ve "Altı ülke, tek millet" sloganını hayata geçirmeye çalışıyor. Ama Türk ülkeleri bunu göstermiyor. Ankara, Türk Devletleri Teşkilatı üyelerine Kuzey Kıbrıs'ın bağımsızlığını Türk toprağı olarak kabul ettirmek için yoğun çaba harcadı ancak Ankara ile güçlü ilişkileri olan Azerbaycan Cumhuriyeti bile Türkiye'nin bu talebini kabul etmedi.
Türkiye’nin resmi dili İstanbul Türkçesidir ancak bu dilin Kazakça, Özbekçe, Türkmence, Azerice ve Kırgız dilleriyle ilişkisi tamamen bilinmez. Orta Asya ve Kafkaslar’daki Türk kökenli ülkeler arasında Rus dili, Türk diline göre daha üst bir konuma sahiptir ve zirvelerde Rus dilindeki konuşmalar diğer dillere üstün gelmektedir.
*Osmanlıcılık yolunda ilerlemek ulaşılmaz bir hayaldir
Coğrafi süreklilik Türkiye'nin liderliğinin önündeki bir diğer engeldir. Türk Dilleri Teşkilatı'na üye dört ülkeden üçü Orta Asya bölgesinde (Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan), Türkiye Küçük Asya'da, Azerbaycan Cumhuriyeti ise Kafkasya'da yer almaktadır. Türkiye'nin Orta Asya'daki tekfirci terör gruplarına verdiği destek, Türkiye'ye olan güvensizliğin örneklerinden biridir.
Sonuç olarak, Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Fidan'ın, tarihin çarpıtılmasıyla birlikte neo-Osmanlıcılık yolunda ilerleme iddiası ulaşılmaz bir hayalden başka bir şey değil. Bu iddiayla Türkiye, kendi halkının topraklarının işgalini ve komşularının toprak bütünlüğünün ihlal edilmesini meşrulaştırırken, Osmanlıcılık düşüncesi de Türk ülkelerinin birliği meselesi gibi imkânsız ve gerçeğe aykırıdır.

NATO on the Path of Disintegration

By Mohsen Pakaein

After the second term of Donald Trump as president of the United States, the differences between this country and the European Union became more prominent and showed their signs after the visit of the Ukrainian President to Washington. In fact, the Trump-Zelensky argument in the White House and the subsequent announcement of political and military support from Europe and Canada for the Ukrainian President were signs of internal disputes flaring up in the North Atlantic Treaty Organization (NATO), and this can be seen as a sign of a serious crisis between a large part of NATO members and the United States.

The North Atlantic Treaty Organization (NATO) is the largest military alliance in the world, with 32 countries as members. Article 5 of the NATO Treaty states that the signatory countries of the agreement consider a military attack against one or more member countries as an attack on other members and must counter it. The main purpose of establishing NATO was to link the security of Europe with the United States or to ensure the security of Europe by NATO members, especially the United States government.

After the collapse of the Soviet Union, NATO strengthened its alliance and, in carrying out new missions, intervened militarily in opposing countries. For example, in the Kosovo War in 1999, despite Russia's opposition and without the authorization of the United Nations Security Council, it bombed Kosovo for 78 days. Although NATO's invasion of Afghanistan, the war with Iraq in 2011, and the military intervention in Libya caused skepticism among the international community and countries such as Russia and China, the integrity of NATO was not damaged.

The first term of Trump's presidency marked the beginning of America's disputes with other NATO members, and with the start of his second term, the US alliance with Europe and Canada was on the verge of breaking down. The US President's statements on the need to increase Europe's and Canada's financial participation in NATO and Trump's siding with Russia in the Ukraine war cast doubt on America's commitment to ensuring Europe's security and increased Europe's concern about the cancellation of US and NATO security guarantees for the continent. In order to show its presence, Europe, along with Canada and Turkey, pledged to continue military support for Kiev at an emergency meeting in London (March 3) two days after the Zelensky-Trump dispute. At the meeting, British Prime Minister Starmer announced that European leaders would take the necessary steps to strengthen defense measures in Ukraine. He not only emphasized his country's readiness to send ground and air forces to defend Ukraine, but also said that Ukraine's European allies would continue to send military aid to the country.

However, the United States quickly reacted to Europe's show of support for Zelensky, and White House National Security Advisor Mike Waltz said: "The United States wants to have a leader in Ukraine who is willing to secure a lasting peace with Russia, and it is not clear that Volodymyr Zelensky is ready to do that." In this regard, US House of Representatives Speaker Mike Johnson also said in an interview with NBC News: "Zelensky needs to come to his senses and return to the negotiating table, or someone else will take over the leadership of Ukraine." These statements showed that the United States, without paying attention to Europe's positions, has put Zelensky's gradual removal on the agenda.

This evidences shows that the differences between NATO members are serious and that Europe has concluded that Trump, by supporting Putin, is moving in the direction of antagonism towards Europe in his new presidential term and that Europe should no longer rely on NATO to ensure its security. In this case, the European Union's distancing itself from the United States and the association of Canada and Turkey with this union, and on the other hand, China's creeping intrusion into America's spheres of influence, could be effective in creating new polarizations and the future world order.

ترکیه و نوعثمانی‌گرایی در ۴ اپیزود

محسن پاک‌آیین سفیر پیشین ایران در باکو در یادداشتی اختصاصی که در اختیار فارس قرار داد، نوشت: ادعای اردوغان و فیدان وزیر امور خارجه ترکیه مبنی بر حرکت در مسیر نوعثمانی‌گرایی که با تحریف تاریخ همراه شده، تنها یک رویای دست نیافتنی است.

یادداشت محسن پاک‌آیین سفیر پیشین ایران در باکو را در زیر می‌خوانید:ترکیه ادعاهای جاه‌طلبانه منطقه‌ای خود مانند دخالت در امور داخلی قبرس و یا اشغال بخش‌هایی از سوریه را در چارچوب احیای حکومت عثمانی و ایجاد یک نظام «نوعثمانی» توجیه می‌کند. مروجان رویای ایجاد نظام «نوعثمانی» معتقدند که باید نفوذ ترکیه در جهان اسلام و شمال آفریقا و کشورهای عربی احیا شود و در این مسیر اشغال سرزمینی یا حمایت از تروریسم، جایز است.این یادداشت بدون ورود در نقدهای جدی که به سلسله عثمانی وارد است، صرفا رویکرد«نوعثمانی گرایی» ترکیه را در ۴ اپیزود به طور اجمالی بررسی می‌کند.

اپیزود اول- امپراتوری عثمانی، وارث سلسله ایرانی سلجوقی

عثمان یکم یا عثمان بن ارطغرل بن سلیمان شاه، در سال ۱۲۹۹ میلادی امپراتوری عثمانی را تاسیس کرد. ارطغرل پدر موسس سلسله عثمانی، فرمانده ارتش علاءالدین کیقباد یکم، یازدهمین سلطان سلجوقی (۶۳۴–۶۱۶ ه ق) بود.سلسله سلجوقی یک امپراتوری ایرانی تُرک‌نژاد و سنی‌ مذهب از سال ۱۰۳۷ تا ۱۱۹۴ میلادی به مدت ۱۵۷ سال بر ایران بزرگ، آسیای مرکزی، قفقاز و آناتولی (ترکیه امروز) فرمانروایی کرد.حوزه نفوذ سلجوقیان با وسعت ۳٬۹۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع، بزرگترین امپراتوری ایران پس از سقوط هخامنشیان بود و این سلسله نه تنها باعث اتحاد دوباره جهان اسلام شد، بلکه با تاثیرپذیری شدید از فرهنگ ایرانی، نقش مهمی در ایجاد پیوند میان فرهنگ‌های ایرانی - ترکی ایفا کرد. همچنین این سلسله باعث انتقال فرهنگ ایرانی به فلات آناتولی شد و استقلال فرهنگی زبان فارسی از زبان عربی را شکوفا کرد. اما ارطغرل پدر مؤسس سلسله عثمانی، از سوی علاءالدین کیقباد یکم به پاس شجاعت در نبرد با صلیبیون بیزانس (روم شرقی)، به حاکمیت مناطق سوگوت (شهری در ترکیه امروز) منصوب شد.سلطان سلجوقی همچنین شهر قرچه‌داغ در نزدیکی آنکارای امروز را به او هدیه کرد. ارطغرل در دوران کهولت، حوزه فرماندهی خود را به پسرش عثمان بیگ سپرد در شهر سوگوت درگذشت. بعدها با به قدرت رسیدن عثمان بیگ، مؤسس و نخستین سلطان پادشاهی عثمانی، شهر سوگوت در اوایل سده چهاردهم میلادی به عنوان اولین پایتخت این سلسله انتخاب شد. نتیجه اینکه اغلب مورخان ایرانی و غیر ایرانی در این مورد همنظر هستند که امپراتوری عثمانی در واقع وارث امپراتوری ایرانی سلجوقی است و ارتباطی به ترکیه امروز ندارد.

اپیزود دوم- امپراطوری عثمانی، مروج اسلام، نه سکولاریسم

بعد از فوت ارطغرل و مراسم تدفین و تشییع وی در شهر سوگوت، عثمان بیگ فرزند ایرانی تبار او در سال ۱۲۹۹، مقارن با ضعف دولت سلجوقی، استقلال خود را از این حکومت اعلام و ممالک تحت نفوذش را در شمال غربی آناتولی توسعه بخشید و سلسله عثمانی را تاسیس کرد. این سلسله که به تدریج به یک امپراطوری تبدیل شد، در فاصلهٔ قرون چهاردهم تا بیستم میلادی بر بخش عمده‌ای از اروپای جنوب شرقی، غرب آسیا و شمال آفریقا حکومت کرد. سال ۱۴۵۳ عثمانیان، امپراتوری بیزانس را ضمیمه خاک خود کردند و با فتح قسطنطنیه توسط سلطان محمد فاتح، این شهر به اسلامبول یعنی شهر اسلام تغییر نام داد و پایتخت عثمانی شد. فتح قسطنطنیه به عنوان مرکز مسیحیت، از صدر اسلام یکی از آرزوی مسلمانان بود و در دوره عثمانی، گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی در سرزمین‌های فتح شده آغاز شد.در این دوره مسجدها و بناهای اسلامی بسیاری بنیان نهاده شد و مسیحیان و یهودیان تحت امر سلسله اسلامی زندگی خوبی داشتند. با توجه به موقعیت جغرافیایی اسلامبول، امپراتوری عثمانی به مدت شش قرن به پلی میان سه قاره بدل شد و توانست کنترل بسیاری از مناطق دریای مدیترانه را به‌ دست‌ آورد.عثمانی در جنگ جهانی اول با کشور آلمان متحد شد و شکست در این جنگ منجر به اشغال سرزمین‌های این امپراتوری گردید. در نهایت نیروهای پیروز، قلمرو عثمانی در خاورمیانه را طبق توافق‌نامه سایکس- پیکو بین یکدیگر تقسیم کردند و به دنبال تجزیه امپراتوری عثمانی، شورش ترک‌زبان‌های آناتولی نیز منجر به تأسیس جمهوری ترکیه در ۲۹ اکتبر ۱۹۲۳ یعنی حدود یکصد سال قبل شد.

اپیزود سوم- آتاتورک ضد شیوه حکومتی و ایدئولوژی عثمانی

مصطفی کمال که بعدها به آتاتورک مشهور شد به سال ۱۸۸۸ در شهر سالونیک در یونان و نه ترکیه، پا به جهان نهاد. او پس از رسیدن به قدرت، هر چیزی که مربوط به تاریخ گذشته ترک‌ها و امپراتوری عثمانی بود را منسوخ و از برنامه‌های درسی مدارس حذف کرد. آتاتورک اسلام‌زدایی و ترویج سکولاریسم را در دستورکار قرار داد، نظام«خلافت» را ملغی ساخت، نظام قضایی شریعت را منسوخ کرد، تمامی مدرسه‌های دینی یعنی حدود ۴۷۹ مؤسسه آموزشی دینی با ۱۸۰۰۰ طلبه را تعطیل کرد. خط لاتین را جایگزین خط ترکی نمود، دستور داد اذان و نماز را به زبان ترکی بخوانند، عامل کشف حجاب بود، قمارخانه‌ها و مشروب فروشی‌ها را رایج ساخت، نظام حقوقی سوئد را به جای نظام شرع در دادگستری ترکیه رواج داد، پوشیدن لباس غربی را برای مردم اجباری ساخت و کاملا خلاف شیوه حکومتی و ایدئولوژی عثمانی عمل کرد.

اپیزود چهارم- ترکیه امروز فاقد سنخیت با امپراطوری عثمانی

سلسله عثمانی از دل یک سلسله ایرانی بیرون آمد و مؤسس آن یک ترک ایرانی تبار بود. انگیزه تأسیس این سلسله، مقابله با زیاده خواهی کشورهای اروپایی بخصوص بیزانس و ترویج اسلام در سرزمین‌های مسیحی بود. ترکیه امروز متحد غرب، عضو ناتو، مروج سکولاریسم و دوست اسرائیل به عنوان خطر اول جهان اسلام و اشغال کننده کشور مسلمان سوریه با حمایت از گروه‌های تروریستی است.خلافت عثمانی، هدف خود را از موضع قدرت، مقابله با کشورهای اروپایی و نفوذ در قاره اروپا می‌دانست در حالی که ترکیه در آرزوی عضویت در اتحادیه اروپا، سعی در تطبیق ارزش‌های خود با معیارهای اروپایی دارد. ترکیه در حالی که فقط یکصد سال عمر دارد خود را نماینده و برادر بزرگ ترک‌های جهان می داند و سعی دارد شعار «شش کشور، یک ملت» را عملی سازد. اما کشورهای ترک این را برنمی‌تابند. آنکارا تلاش زیادی کرد تا اعضای سازمان کشورهای ترک، استقلال قبرس شمالی را به عنوان یک سرزمین ترک بپذیرند، اما حتی جمهوری آذربایجان که روابط مستحکمی با آنکارا دارد، تقاضای ترکیه را اجابت نکرد. زبان رسمی ترکیه، ترکی استانبولی است اما رابطه این زبان با زبان‌های قزاقی، ازبکی، ترکمنی، آذربایجانی و قرقیزی کاملا نامأنوس است.در میان کشور‌های ترک تبار در آسیای مرکزی و قفقاز، زبان روسی دارای جایگاهی بالاتر از زبان ترکی است و در اجلاس‌های سران، سخنرانی به زبان روسی بر دیگر زبان‌ها، غلبه دارد.

* حرکت در مسیر نوعثمانی‌گرایی یک رویای دست نیافتنی

پیوستگی جغرافیایی، یکی دیگر از موانع رهبری ترکیه است. از چهار کشور عضو سازمان ترک زبان‌ها، سه کشور در منطقه آسیای مرکزی قرار دارند (ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان) و ترکیه در آسیای صغیر و جمهوری آذربایجان در قفقاز واقع شده‌اند. حمایت ترکیه از گروه‌های تروریستی تکفیری در آسیای مرکزی هم یکی از موارد عدم اعتماد به ترکیه است.در مجموع، ادعای اردوغان و فیدان وزیر امور خارجه ترکیه مبنی بر حرکت در مسیر نوعثمانی‌گرایی که با تحریف تاریخ همراه شده، تنها یک رویای دست نیافتنی است. ترکیه با این ادعا، اشغال سرزمین و نقض تمامیت ارضی همسایگان را برای مردم خود توجیه می‌کند در حالی که ایده نوعثمانی گرایی همانند موضوع اتحاد کشورهای ترک، امری غیرممکن و خلاف واقعیت است.

ناتو در مسیر انشقاق

بعد از آغاز دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا،اختلافات آمریکا و اتحادیه اروپا برجستگی بیشتری پیدا کرد و پس از سفر رئیس جمهور اوکراین به واشنگتن علائم خود را نشان داد.

در واقع مشاجره ترامپ - زلنسکی در کاخ سفید و متعاقبا اعلام حمایت سیاسی و نظامی اروپا و کانادا از رئیس جمهور اوکراین،نشان از شعله ور شدن اختلافات داخلی در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) داشت و این را می توان علامت وجود یک بحران سخت میان بخش بزرگی از اعضای ناتو و آمریکا دانست.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) بزرگ‌ترین پیمان نظامی در جهان است که ۳۲ کشور در آن عضویت دارند. در مادهٔ ۵ پیمان ناتو آمده است که کشورهای امضاکننده توافق،حمله نظامی علیه یک یا چند کشور عضو را به عنوان حمله به دیگر کشورهای عضو دانسته و باید با آن مقابله کنند.هدف مهم تاسیس ناتو، پیوند زدن امنیت اروپا با آمریکا یا تضمین امنیت اروپا توسط اعضای ناتو بویژه دولت آمریکا بود.
ناتو بعد از فروپاشی شوروی با تقویت اتحاد خود،در اجرای ماموریت های جدید به مداخله نظامی در کشورهای مخالف پرداخت و برای مثال در جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹علیرغم مخالفت روسیه و بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد، برای ۷۸ روز،کوزوو را بمباران کرد. اگرچه تجاوز ناتو به افغانستان و جنگ با عراق در سال ۲۰۱۱ و مداخله نظامی در لیبی موجب بدبینی جامعه جهانی و کشورهایی همچون روسیه و چین به ناتو شد اما یکپارچگی در ناتو در معرض آسیب قرار نگرفت.
دوره اول ریاست جمهوری ترامپ،آغاز اختلافات آمریکا با دیگر اعضای ناتو بود و با شروع دور دوم ریاست جمهوری،اتحاد آمریکا با اروپا و کانادا در آستانه گسست قرار گرفت.اظهارات رئیس جمهور آمریکا مبنی بر ضرورت افزایش مشارکت مالی اروپا و کانادا در ناتو و جانبداری ترامپ از روسیه در جنگ اوکراین، تعهد آمریکا به تامین امنیت اروپا را با تردید مواجه ساخت و نگرانی اروپا از لغو ضمانت‌های امنیتی آمریکا و ناتو برای این قاره را افزایش داد.
اینگونه شد که اروپا برای ابراز وجود،دو روز پس از مشاجره زلنسکی و ترامپ به همراه کانادا و ترکیه در نشست اضطراری لندن (۱۲ اسفند) تعهد کردند که به حمایت نظامی از کی‌یف ادامه دهند.در این نشست، استارمر نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد که رهبران اروپایی اقدامات لازم را برای تقویت تدابیر دفاعی در اوکراین انجام خواهند داد.او نه تنها بر آمادگی کشورش برای فرستادن نیروهای نظامی زمینی و هواپیما جهت دفاع از اوکراین تأکید کرد بلکه گفت متحدان اروپایی اوکراین نیز به ادامه ارسال کمک‌های نظامی به این کشور ادامه خواهند داد.
اما آمریکا به سرعت به نمایش اروپا در حمایت از زلنسکی واکنش نشان داد و مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، گفت:«ایالات متحده خواهان وجود رهبری در اوکراین است که مایل به تامین صلح پایدار با روسیه باشد و مشخص نیست که ولودیمیر زلنسکی، آمادگی چنین کاری را داشته باشد.» در همین ارتباط، مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز در مصاحبه‌ای با شبکه خبری ان‌بی‌سی گفت:«زلنسکی باید به خود بیاید و به میز مذاکره بازگردد یا شخص دیگری رهبری اوکراین را در دست گیرد.» این اظهارات نشان داد که آمریکا بدون اعتنا به مواضع اروپا،حذف تدریجی زلنسکی را در دستورکار قرار داده است.
این شواهد نشان می دهد که اختلافات اعضای ناتو،جدی است و اروپا به این نتیجه رسیده است که ترامپ در دوره جدید ریاست جمهوری با طرفداری از پوتین، در مسیر ضدیت با اروپا حرکت می کند و دیگر نباید برای تامین امنیت اروپا به سازمان ناتو تکیه کرد.دراین صورت، فاصله گرفتن اتحادیه اروپا از آمریکا و همراهی کانادا و ترکیه با این اتحادیه و از سوی دیگر رخنه خزنده چین در حوزه های نفوذ آمریکا،می تواند در ایجاد قطب بندی های جدید و نظم آینده جهان موثر باشد.

Светлое будущее российско-иранских отношений

Мохсен Пакайин

Визит уважаемого президента, доктора Пезешкиана, в Москву и подписание Стратегического соглашения сроком на 20 лет между Исламской Республикой Иран и Российской Федерацией имеют огромное значение. Фактически, это соглашение охватывает все области сотрудничества между двумя странами.

Этот документ, состоящий из 47 статей и преамбулы, определяет области сотрудничества в экономической, оборонной, военно-технической и культурной сферах. В экономической сфере рассматриваются вопросы сотрудничества в энергетике, туризме, торговле, транспорте, сельском хозяйстве и промышленности. В оборонно-военной сфере документ затрагивает вопросы военно-технического сотрудничества, совместных действий в области обороны и безопасности, борьбы с терроризмом, организованной преступностью и незаконным оборотом наркотиков. В культурной сфере внимание уделяется туризму и укреплению народных связей.

После подписания это соглашение будет представлено правительством в Иранский парламент (Меджлис) в виде законопроекта. После его утверждения парламентом, положения соглашения будут рассмотрены и затем направлены в Совет стражей конституции. После одобрения Советом стражей конституции, оно вступит в силу. Для контроля за выполнением пунктов 20-летнего соглашения о сотрудничестве в различных областях назначены конкретные министры. Фактически, после подписания этого соглашения, министерствами и соответствующими организациями обеих стран будут подписаны другие документы для более детального сотрудничества в упомянутых областях. Это соглашение позволит ускорить сотрудничество между двумя странами, а также чётко определить и отслеживать выполнение пунктов со стороны министерств и организаций. Президенты обеих стран будут осуществлять высший надзор за исполнением этого соглашения.

Это соглашение имеет большое значение по нескольким причинам. Во-первых, оно демонстрирует стратегический подход к отношениям. Иногда наши отношения со странами носят краткосрочный характер, и подписанные соглашения требуют периодического продления. Однако это не тот случай. Подписание данного соглашения свидетельствует о том, что отношения между Ираном и Россией развиваются в русле стратегического партнёрства. Во-вторых, подписание этого документа отражает высокий уровень доверия между двумя странами. Поскольку соглашение охватывает различные сферы, включая безопасность, оборону и разведку, это указывает на высокое взаимное доверие и подтверждает светлое будущее двусторонних отношений. В-третьих, экономическая составляющая этого соглашения показывает, что две страны, сталкивающиеся сегодня с несправедливыми санкциями, стремятся укрепить свою экономику и добиваются стратегического сотрудничества в этом направлении. Это также позитивный момент, способствующий экономическому развитию обеих стран.

Учитывая взаимное доверие, которое в настоящее время установилось между Ираном, Россией, соседними странами, а также некоторыми странами Латинской Америки и Африки, мы, естественно, продолжаем наше взаимодействие с этими странами. В целом, визит г-на Пезешкиана, помимо двусторонних дискуссий о сотрудничестве между двумя странами, также укрепит региональные альянсы, особенно ШОС и БРИКС. И, если будут приняты меры по реализации соглашений, то, даст Бог, будет пройден позитивный путь к укреплению отношений между двумя странами.

ترامپ متحدانش را هم قربانی می‌کند

آرمان ملی- احسان اسقایی: دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا شرایط جدیدی در اوکراین ایجاد کرده است.

او به منظور پایان جنگ اوکراین با پوتین تماس گرفت و زلنسکی را دیکتاتور نامید. اکنون اما زلنسکی به آمریکا رفته و قراردادی به منظور پرداخت بدهی‌های ناشی از کمک آمریکا به جنگ اوکراین با ترامپ بسته است. از قرار معلوم قرار است جنگ در اوکراین به نفع روسیه تمام شود چراکه روس‌ها به شهرهای استراتژیکی در اوکراین دست یافته‌اند که بر اساس ادعای ترامپ قرار نیست آنها شهرها را به اوکراین بازپس دهند. به نظر می‌رسد تا چندی دیگر جنگ در بین روسیه و اوکراین به اتمام رسیده و زلنسکی نیز باید از ساختار قدرت در اوکراین دور شود. این موارد بار دیگر نشان می‌دهد که ایالات ‌متحده آمریکا با همه حتی دشمنان خود معامله می‌کند. «آرمان ملی» در این ارتباط با محسن پاک‌آیین، دیپلمات و کارشناس سیاست خارجی به گفت‌وگو پرداخته است. او نیز اعتقاد دارد که ترامپ تنها به منافع ملی آمریکا اعتقاد دارد و حتی به شرکای خود در جهان برای رسیدن به نفع اقتصادی آمریکا بر سر میز مذاکرات معامله خواهد کرد. در ادامه بخش‌هایی از این مصاحبه را می‌خوانید.

آقای پاک‌آیین در اوکراین چه می‌گذرد؟ ظاهراً زلنسکی به آمریکا رفته تا معامله‌ای بزرگ برای رسیدن به آتش‌بس با ترامپ انجام دهد؟

بله، سیاست‌های دولت ترامپ در ارتباط با اوکراین بسیار با سرعت در حال پیشروی است. او به صورت عجولانه در حال حل مسأله اوکراین است. ترامپ در حل چالش اوکراین فقط به منافع آمریکا توجه دارد. تلاش‌ها نشان می‌دهد که آمریکا به راحتی منافع دوست و متحد خود را بر سر آنچه منافع ملی خود است قربانی می‌کند. تا حدی که حاضر است تمامیت ارضی این متحدان را نادیده بگیرد و در شرایط ضعف آنها به دنبال خرید منابع ملی مانند معادن آنهاست. نکته‌ای که باید هر کشوری در ارتباط با رابطه باآمریکایی‌ها در نظر بگیرد.

زلنسکی چرا در این دام افتاد؟ چه در زمان دولت قبلی و چه اکنون که معادن اوکراین را به ثمن بخس به ترامپ فروخته است؟

تردیدی نیست که زلنسکی با حمایت‌های اروپا وارد نبرد با روسیه شد و امروز شاهد هستیم که آمریکایی‌ها به خاطر ارتباط با پوتین نقشه‌های خود را پیش می‌برند. آمریکا زلنسکی را قربانی کرد تا بتواند فاصله مناسبی بین چین و روسیه بیندازد. از این رو، به هیچ وجه نمی‌توان به آمریکا اطمینان کرد زیرا برای آمریکا منافع خود اهمیتی حیاتی دارد. آمریکا به هیچ وجه به منافع دیگر کشورها، حتی دوستان نزدیک خود، توجه نمی‌کند. در ارتباط با زلنسکی، به‌رغم اینکه او ادعاهایی در ارتباط با مقاومت در برابر پوتین می‌کرد و ژست‌هایی می‌گرفت که پیروز میدان خواهد بود، اما به سرعت در دام ترامپ افتاد. او اکنون تنها به تأمین نظر ترامپ در آمریکا می‌نگرد و حتی شرایط فعلی، یعنی اشغال بخش‌هایی از سرزمین خود توسط روس‌ها، را پذیرفته است. این مورد هم نشان‌دهنده آن است که زلنسکی در حق مردم و سرزمین خود جفا کرده است. تاریخ و آینده در ارتباط با زلنسکی خوب قضاوت نخواهد کرد و هر کشوری که مسئولینش در دام آمریکایی‌ها بیفتند همین سرنوشت برای آنها تکرار می‌شود.

موضع اتحادیه اروپا در ارتباط با اوکراین چه خواهد شد؟ آنها به عمد اوکراین را تجهیز می‌کردند تا پوتین را در جنگ در اوکراین ورشکسته کنند؟

اروپایی‌ها همواره به کمک‌های مدام آمریکا به ناتو و حمایت ناتو از امنیت اروپا اعتماد داشتند، اما اکنون خود آنها مشاهده می‌کنند زمانی که منافع آمریکا ایجاب کند، آمریکا ناتو را نادیده گرفته و جالب این است که بدانند ناتو عامل قدرتمند شدن اروپایی‌هاست، اما آمریکا این مورد را کاملاً نادیده می‌گیرد. امروز اروپایی‌ها بازنده اصلی جنگ اوکراین هستند.

چون به هیچ کدام از دستاوردهایی که می‌خواستند در حمایت از اوکراین به آن دست یابند نرسیده‌اند آنها هم می‌خواستند روسیه و پوتین در این جنگ تضعیف شود اما مشاهده می‌کنیم که در نهایت اوکراین به عنوان خط مقدم جنگ روسیه علیه اروپا است که تضعیف شده است.

ترامپ در حل چالش اوکراین فقط به منافع آمریکا توجه دارد. تلاش‌ها نشان می‌دهد که آمریکا به راحتی منافع دوست و متحد خود را بر سر آنچه منافع ملی خود است قربانی می‌کند

روس‌ها تا چه اندازه در معادلات جهان بعد از این جنگ نفوذ پیدا خواهند کرد؟

روس‌ها و شخص آقای پوتین برنده مطلق جنگ اوکراین هستند و به پیروزی‌های بزرگی در این جنگ دست یافته‌اند، چرا که روسیه از گسترش ناتو به سمت شرق جلوگیری کرد و هم‌چنین سرزمین‌های زیادی از اوکراین را به روسیه ملحق کرد، از جزیره کریمه و تا شهرهایی از اوکراین که دو طرف اوکراین را به هم متصل می‌کرد، اکنون در اختیار خود دارد. اکنون نیز با مواضع قدرتمند در مذاکرات ریاض شرکت می‌کند و با توجه به اینکه روسیه می‌داند ترامپ نیازمند روسیه در این مقطع است، حتی در مذاکرات خود با طرف آمریکایی بر روابط دو جانبه با آمریکا و توسعه این روابط تأکید دارد و به مسأله اوکراین در حاشیه مذاکرات توجه دارد. اما روسیه در حال نزدیک شدن به آمریکاست و حتی امکان معامله‌های بیشتر بین آمریکا و روسیه وجود دارد و حتی ممکن است ترامپ نقش‌هایی به پوتین در منطقه خود بسپارد.

این سطح از تحولات در مسأله اوکراین و میانجی‌گری‌ها بین روسیه و آمریکا چه نتایجی را به همراه خواهد آورد؟

به نظر می‌رسد اگر درگیری‌های اروپا و آمریکا را به صورت جدی در مسأله اوکراین در نظر بگیریم، در آینده این اختلافات افزایش شدیدی خواهد داشت و اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد مستقل از آمریکا تصمیم بگیرد. این مورد البته اتفاق نوینی برای جهان است و موجب خواهد شد از وابستگی شدید اروپا به آمریکا کاسته شود. نزدیکی برخی از کشورها در اروپا، از جمله انگلستان به آمریکا، باعث شده بود که اروپا متضرر شود. حتی کشورهایی که سیاست‌های خود را بر این اساس با اروپا تنظیم کرده بودند نیز متضرر می‌شدند. لذا اگر نتیجه این اتفاقات باعث شود اروپا به سمت استقلال بیشتر از آمریکا حرکت کند، اتفاق خوبی برای نظم آینده جهان خواهد بود زیرا این نظم مبتنی بر چندجانبه‌گرایی است و این مورد به نفع کشورهای جهان خواهد بود و این آمریکایی‌ها هستند که از چند جانبه‌گرایی ضرر خواهند کرد، چراکه مدام به دنبال دیکته طرح‌های خود به کشورهای جهان هستند و چندجانبه‌گرایی بر ضد این خواسته آمریکایی‌هاست.

در این میان چین با سکوت زیادی در حال نگاه کردن به تحولات در جهان است، این تحولات از منظر چین چگونه قابل ارزیابی است؟

تمام اتفاقاتی که در جهان بعد از در قدرت قرار گرفتن ترامپ در حال رخ دادن است، کاملاً به نفع چین است. چرا که آمریکا که چین را دشمن اصلی خود می‌داند، با تصمیماتی که اتخاذ کرده، فرصت‌های بسیاری را برای پکن خلق کرده است.

چرا چین سود خواهد برد؟ ظاهراً که چین مدنظر آمریکا برای تحت فشار قرار گرفتن است؟

خیر، از نظر من این‌گونه نیست، چراکه زمانی آمریکا و اروپا از یکدیگر دور می‌شوند، به همان اندازه اروپا و چین به یکدیگر نزدیک خواهند شد و این مورد به نفع چین تمام می‌شود. روسیه نیز احتمالاً به این جبهه از منظر اقتصادی نزدیک می‌شود و یک جبهه متشکل از اتحادیه اروپا، چین و روسیه در آینده خلق شده که این نزدیکی می‌تواند بر نظم آینده جهان اثر بگذارد. به نظر می‌رسد که بحث اوکراین همان‌طور که آغاز حوادث آن آغازی برای تحرکات جدید در راستای نظم تازه در جهان بود، نحوه خاتمه آن نیز در مسیر نظم جدید جهان خواهد بود.

یعنی این موارد باعث می‌شود که نوعی همکاری جدید در جهان خصوصاً با آمریکایی‌ها به وجود آید؟

خیر، این‌گونه نیست و همه کشورهای جهان از این به بعد به رفتار دیکتاتورمآبانه آمریکا در ارتباط با متحدانش توجه ویژه‌ای خواهند داشت و به همین میزان تلاش خواهند کرد از آمریکا فاصله بگیرند و بر روی وعده‌های این کشور حساب باز نکنند. به نظر می‌رسد در نهایت بعد از قضیه اوکراین کشورها با اطمینان قبلی به مشارکت با آمریکا نخواهند نگریست.

اکنون به نظر می‌رسد معامله ترامپ با پوتین در اوکراین باعث شده که اروپایی‌ها در یک سرگردانی عجیب قرار بگیرند، ضمن اینکه ترامپ عملاً در حال زدن زیر میز ناتوست. بر اثر این تصمیمات ترامپ در اوکراین و کاهش بودجه ناتو توسط آمریکا، چه آینده‌ای برای پیمان موسوم به آتلانتیک شمالی قابل تصور است؟

ناتو بعد از فروپاشی شوروی و حمله به افغانستان کاملاً تضعیف شده بود، چراکه به اهداف خود نرسید. در وضعیت کنونی یعنی اختلاف بین اعضای ناتو، آینده این پیمان را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. امروز مشاهده می‌کنیم که ترامپ چه موضعی در ارتباط با اوکراین گرفت و این مورد نشان‌دهنده عمق اختلافات آمریکا و ناتو است. از سوی دیگر، اعضای ناتو نیز بر سر موارد مختلف از جمله بودجه این پیمان نظامی با یکدیگر اختلافات اساسی دارند. اختلافات اروپا و آمریکا و کانادا در ناتو به ضعف بیشتر ناتو خواهد انجامید. همچنین برخی دیگر از کشورهای اروپایی در حال اتخاذ تصمیمات دیگری از منظر نظامی هستند و اکنون آلمان‌ها اعلام کرده‌اند که ما به دنبال تأسیس ارتش اروپایی هستیم. موردی که در گذشته فرانسوی‌ها نیز در مورد آن نظراتی داشتند و سایر کشورهای اروپایی نیز نظرات دیگری دارند. از این رو به نظر می‌رسد اعضای اروپایی ناتو نیز دیگر امیدی به آینده آن ندارند، چراکه به علت دیکتاتوری مطلق آمریکا بر ناتو، این سازمان در اختیار کامل آمریکاست و نمی‌تواند منافع اتحادیه اروپا را از جهات مختلف تأمین کند. روند کنونی با وجود اختلافات زیاد به تضعیف هرچه بیشتر ناتو و حتی انحلال آن منجر خواهد شد، چراکه به نظر می‌رسد اروپایی‌ها دیگر نگاه مثبتی به آمریکا در این پیمان نظامی ندارند. به نظر می‌رسد در پس اختلافات کنونی نگاه‌ها به جهان آینده دچار تغییرات زیادی خواهد شد و این تغییرات نمی‌تواند به گونه‌ای باشد که آمریکایی‌ها می‌خواند از این منظر کشورهای جهان وارد رقابت‌های جدیدی خواهند شد.

در جهانی که آمریکا وجود دارد، کشورهای مختلف روز به روز در حال متحد شدن هستند

کد خبر : ۱۶۰۲۷۹۷

دیپلمات بازنشسته کشورمان گفت: در جهانی که آمریکا وجود دارد، کشورهای مختلف روز به روز در حال متحد شدن هستند تا بتوانند از منافع ملی و حاکمیت خود دفاع کنند. امروز هر کشوری، حتی اگر از نظر وسعت و جمعیت کوچک باشد، منافع ملی‌اش برایش اصالت دارد و هر کشوری که این منافع را تهدید کند، به طور طبیعی با واکنش و عکس‌العمل این کشورها مواجه خواهد شد. به عنوان مثال، حتی پاناما با ابعاد کوچک خود در آمریکای لاتین، امروز در مقابل آمریکا موضع‌گیری می‌کند. به اعتقاد من، راه جایگزین این است که ما اتحادی را بین کشورهای مختلف که علاقمند به حفظ استقلال و حاکمیت ملی خود هستند، شکل دهیم. این کشورها می‌توانند در قالب چندجانبه‌گرایی، در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا متحد شوند.

محسن پاک آیین سفیر سابق ایران در آذربایجان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با سفر سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به ایران و پیامی که این گفت‌وگوها و رایزنی دوجانبه‌ می‌تواند داشته باشد، گفت: مباحث زیادی در حوزه‌های دوجانبه، چندجانبه و بین‌المللی بین ایران و روسیه وجود دارد و این اقتضا می‌کند که وزرای خارجه دو کشور هر چند وقت یکبار با یکدیگر دیدار داشته باشند. به نظر من، سفر آقای لاوروف در این مقطع، به ویژه پس از دیداری که در رابطه با اوکراین در ریاض داشتند، ممکن است به این دلیل باشد که روسیه قصد دارد دوست نزدیک خود، یعنی ایران، را در جریان این مذاکرات قرار دهد و اطلاعات مستقیم را در اختیار ایران قرار دهد. تا جایی که بنده اطلاع دارم، اجلاس ریاض در رابطه با اوکراین برای آمریکایی‌ها دستاورد مهمی نداشته است و روس‌ها بیشتر بر حل مباحث دوجانبه با آمریکا متمرکز شده‌اند. موضوع اوکراین به عنوان یکی از موضوعات درونی مباحث دو جانبه در یک حد معمولی مطرح بوده است.

مواضع اخیراً ترامپ علیه کشورهای مختلف جهان، موجب بی‌اعتمادی نسبت به آمریکا شده است

وی ادامه داد: ممکن است آقای لاوروف در این سفر گزارشی از این جلسه به طرف ایرانی ارائه کرده باشد. در عین حال، مواضعی که اخیراً ترامپ علیه کشورهای مختلف جهان، از جمله چین و روسیه، و همچنین همسایگان آمریکا و اتحادیه اروپا اتخاذ کرده، موجب بی‌اعتمادی نسبت به آمریکا شده است. تمایل ایران و روسیه برای تقویت جبهه چندجانبه‌گرایی، به ویژه اینکه هر دو عضو بریکس هستند، می‌تواند از مسائلی باشد که آقای لاوروف در سفرش به ایران به دنبال آن است. بحث سیاست آمریکا در رابطه با کوچاندن مردم غزه و فشارهایی که علیه فلسطین وجود دارد، از محورهایی است که می‌تواند بین وزرای امور خارجه ایران و روسیه مطرح شود.

سیاست‌های ترامپ که به طور مستقیم و غیرمستقیم علیه همه کشورهای جهان اعمال شده، فرصتی است که بتوانیم جبهه چندجانبه‌گرایی را تقویت کنیم

این دیپلمات با سابقه در خصوص دلیل تاکید لاوروف بر همکاری‌های ایران، چین و روسیه، تصریح کرد: روابط ایران، چین و روسیه و تلاش برای تأمین منافع خود در منطقه اوراسیا علیه هیچ کشور دیگری در جهان نیست، اما در عین حال جبهه چندجانبه‌گرایان را در جهان تقویت می‌کند. به طور طبیعی، تقویت این جبهه مخالف سیاست‌های فعلی آمریکا و ترامپ است که به دنبال تک قطبی است و همچنین در مخالفت با کسانی است که در تلاش برای تقویت هژمونی آمریکا هستند. همان‌طور که عرض کردم، ما ایران، چین و روسیه به همراه دیگر اعضای اوراسیا در واقع پرچم‌دار تلاش برای ایجاد یک نظم نوین در جهان با محوریت چندجانبه‌گرایی هستیم. بنابراین، روسیه و ایران باید در این حلقه قرار گیرند و کشورهای دیگر را جذب کنند. به اعتقاد من، سیاست‌های ترامپ که به طور مستقیم و غیرمستقیم علیه همه کشورهای جهان اعمال شده، فرصتی است که ما بتوانیم جبهه چندجانبه‌گرایی را تقویت کنیم. این صحبت آقای لاوروف در رابطه با این موضوع که ایران و چین می‌توانند نقشی ایفا کنند، یک نگاه واقع‌گرایانه است و می‌تواند مسیر همکاری‌های آینده ایران و روسیه را مشخص کند.

در جهانی که آمریکا وجود دارد، کشورهای مختلف روز به روز در حال متحد شدن هستند

پاک‌آیین با اشاره به سخنان اخیر وزیر امور خارجه مبنی بر اینکه مذاکره غیر مستقیم با وجود فشارهای حداکثری غیر ممکن است و در مورد مسیرهای جایگزین مذاکره با آمریکا، عنوان کرد: بهترین راه جایگزین تقویت روابط با سایر کشورها است. در جهانی که آمریکا وجود دارد، کشورهای مختلف روز به روز در حال متحد شدن هستند تا بتوانند از منافع ملی و حاکمیت خود دفاع کنند. امروز هر کشوری، حتی اگر از نظر وسعت و جمعیت کوچک باشد، منافع ملی‌اش برایش اصالت دارد و هر کشوری که این منافع را تهدید کند، به طور طبیعی با واکنش و عکس‌العمل این کشورها مواجه خواهد شد. به عنوان مثال، حتی پاناما با ابعاد کوچک خود در آمریکای لاتین، امروز در مقابل آمریکا موضع‌گیری می‌کند. به اعتقاد من، راه جایگزین این است که ما اتحادی را بین کشورهای مختلف که علاقمند به حفظ استقلال و حاکمیت ملی خود هستند، شکل دهیم. این کشورها می‌توانند در قالب چندجانبه‌گرایی، در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا متحد شوند. آمریکا بر این باور است که باید ملت برتر باشد و با ناسیونالیسم تهاجمی، ادعای خود را بر سایر کشورها تحمیل کند. ما باید این ادعاهای آمریکایی‌ها را خنثی کنیم. راه تعامل سازنده با همه کشورهای جهان به جز آمریکا باز است و این می‌تواند جایگزین مذاکره با آمریکا باشد.

تبادل نظر بین ایران و روسیه در خصوص آینده سوریه بسیار مهم است

وی در خصوص اظهارات اخیر لاوروف درباره همکاری‌های ایران و روسیه در مسائل افغانستان و سوریه، اظهار کرد: در افغانستان، مهم‌ترین موضع مشترک ایران و روسیه این است که باید یک دولت فراگیر در این کشور ایجاد شود که مورد حمایت همه مردم و جناح‌ها باشد. با توجه به این موضعی که ما داریم ، می‌توانیم با سایر کشورهایی که منافع مشترکی در افغانستان دارند، از جمله چین و کشورهای آسیای مرکزی، ازبکستان و تاجیکستان همکاری کنیم تا افغانستان به یک کشور با ثبات برای منطقه تبدیل شود. در رابطه با سوریه نیز، تبادل نظر بین ایران و روسیه در خصوص آینده این کشور بسیار مهم است. باید دولتی در سوریه حاکم باشد که مورد تایید مردم باشد و مردم آن را انتخاب کنند و همچنین مخالف اشغال سرزمینی باشد. این‌ها از مشترکاتی است که بین ایران و روسیه وجود دارد و می‌توانیم بر اساس آن مذاکره کنیم.